کد خبر : ۲۲۱۸۰۷ تاریخ خبر: ۱۳۹۵/۰۹/۱۶ ساعت ۰۲:۳۶
وضعیت نامناسب یک بنای تاریخی در دزفول؛
خانه قلمبر ۲ شکوهی تاریخی در آستانه ویرانی
شبگه خبری دز(دز ان ان)؛ بافت تاریخی دزفول که تلاقی فرهنگ و تاریخ مردمان این دیار کهن است، شامل ۲۸ محله قدیمی و در هم تنیده است که تزئینات معماری بی نظیر آن، دزفول را به «شهر آجری» معروف کرده است. در محدوده بافت تاریخی دزفول بیش از ۱۴۰ اثر تاریخی ثبت ملی شده شامل مسجد، حمام، گذر و بقعه وجود دارد.
علاوه بر ساباط ها، حمام ها، گذرها و مساجد تاریخی موجود در بافت، خانه های تاریخی معروفی نیز به نام صاحبان بنا از دوره های گذشته در این بافت به جای مانده که هر کدام به تنهایی دارای ارزش فرهنگی، مذهبی و تاریخی هستند.
وجود چنین خانه های تاریخی همچون خانه تیزنو، قلمبر و قلمبر یک، مستوفی، محسنی، قصاب، معزی، سهرابی، گلچین، نیلساز، مهدوی، سیدصدر، کلک چی، جوکار، قلق چی و صنیعی سبب شده تا بافت تاریخی دزفول نسبت به سایر آثار و مجموعه های تاریخی این شهرستان متمایز باشد
بحران بی توجهی به پیشینه تاریخی
کم توجهی و بعضا بی توجهی متولیان میراث فرهنگی شهرستان و استان به برخی آثار تاریخی و فرهنگی و بیان جملات تکراری و دم زدن از نبود اعتبارات برای سبک کردن بار هجمه ها، دل دوستداران میراث فرهنگی را به درد آورده است، به گونه ای که بدون اغراق باید گفت این بی توجهی ها به تخریب و آسیب دیدگی آثار و بناهای تاریخی موجود در استان و به ویژه دزفول که نوعی بی توجهی به پیشینه و هویت شهرستان محسوب می شود، مدتهاست که به یک بحران جدی تبدیل شده، بحرانی که گویا بسیار غریب است.
اقدامات لاک پشتی مسئولان متولی
هر چند در این میان نباید منکر برخی اقدامات بعضا لاک پشتی این نهادهای متولی در بحث بهسازی و مرمت آثار موجود در بافت تاریخی دزفول شد اما حقیقت این است که عدم مدیریت درست و بعضا بی ثباتی در مدیریت ها موجب شده تا میراث فرهنگی شهرستان دزفول در سال های اخیر همواره با انتقادهایی در این عرصه مواجه شود، موضوعی که شاید از یک سو بتواند عزم این متولیان را برای رفع نواقص و کاستی ها جزم کند.
پویش مردمی حمایت از آثار تاریخی
با وجود تمام این کم مهری ها اما انجمن «دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول» متشکل ازافراد مختلف و با تحصیلات و مشاغل گوناگون که چند سالی است با هدف مشترک، پاسداری از میراث تاریخی و فرهنگی دزفول تشکیل شده در کنار تمامی اقداماتی که از زمان تشکیل خود در راستای تلاش برای بهبود شرایط آثار تاریخی، معرفی این آثار و دیگر ظرفیت های گردشگری دزفول و ارائه راهکارهای عملی برای بهبود مسائل فرهنگی و اجتماعی شهرستان با برگزاری جلسات و همایش های متعدد، چند صباحی است که برای نشان دادن اهمیت توجه و صیانت از آثار تاریخی شهرستان از جمله نگهداری و توجه به این آثار، کمپینی را نیز با عنوان «حمایت از حفظ و احیای بناهای تاریخی دزفول» تشکیل داده که عمده ترین تمرکز خود را در این پویش مردمی به معرفی و لزوم توجه به خانه های تاریخی موجود در بافت از طریق رسانه های معتبر و فضاهای مجازی گذاشته تا شاید در کنار بی مهری هایی که نسبت به این آثار صورت گرفته با انتشار این مطالب و ایجاد حساسیت هایی، موجب بالا رفتن درک مسئولان برای توجه بیشتر به آثار تاریخی و فرهنگی باشند.
خانه تاریخی «قلمبر ۲» نیز از جمله بناهای با ارزش و ثبت ملی بافت قدیم دزفول است که به شدت نیازمند احیا و توجه از سوی مسئولان متولی است تا شاید با بهره گیری از ظرفیت های آن بتوان خلاءهای حوزه میراث فرهنگی شهرستان را پر کرد.
خانه ای که این روزها با یک ویرانه تفاوت چندانی ندارد، هر چند سایر خانه های تاریخی بافت کهن دزفول نیز همانند این بنا در وضعیت مطلوبی قرار ندارند که شبکه خبری دز از چند وقت گذشته تا کنون در گزارش های متعددی به بیان وضعیت برخی از این خانه های تاریخی شهر آجری دزفول پرداخته است.
بافت تاریخی؛ گنجینه ای ناشناخته
در همین رابطه عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول در گفت وگو با خبرنگار دز ان ان، اظهار می کند: بافت تاریخی دزفول گنجینه‌ای ناشناخته از آثار و ارزش‌های ملی تاریخی است.
«نجمه مورث نوری» می افزاید: یکی از بناهای باشکوه واقع در بافت تاریخی دزفول خانه قدیمی قلمبر ۲ است که این بنا در یکی از محلات تاریخی این شهر به نام «میان دره» قرار گرفته است.
وی تصریح می کند: علت نام‌گذاری این محله به میاندره، قرارگیری در عمق دره‌ای در مجاورت آن است و با توجه به توپوگرافی دره‌ای که در این محله بوده به این نام شهرت یافته است.
مورث نوری عنوان می کند: بناهایی همچون حمام میاندره، خانه قلمبر یک، مسجد تاریخی علی ابن ابی طالب(میان دره)، خانه تاریخی سوزنگر، نخل کلبی خانی، خانه های ارزشمند مردسلطانی، طهرانی و... از جمله آثار موجود در اطراف خانه قلمبر ۲ هستند که بر اهمیت توجه به این بنای ارزشمند تاریخی می افزایند.
ثبت به عنوان اثری ملی
وی، قدمت بنای قلمبر ۲ را مربوط به دوره قاجاریه بر می شمرد و می گوید: این اثر درسال ۱۳۸۱ به شماره ۷۹۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مورث نوری با بیان اینکه این بنا در اختیار خاندان قلمبر است، اضافه می کند: نام‌گذاری این خانه بر اساس نام مالک در زمان به ثبت رسیدن انجام شده است.
متروکه رها شدن خانه قلمبر ۲
عضو انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول هشدار می دهد: خانه قلمبر ۲، در سال‌های اخیر به دلیل اینکه به صورت متروکه رها شده و برنامه مشخصی برای حفاظت از آن وجود نداشته دچار فرسودگی شدید شده است.
مورث نوری یادآور می شود: خوشبختانه با توجه به موقعیت خاص قرارگیری آن در بین زنجیره ای از بناهای مهم و ارزشمند فصل اول مرمت بنا در سال جاری و با تامین اعتبار از سوی سازمان میراث فرهنگی گردشگری خوزستان انجام شده ولی هنوز این خانه دارای مشکلات سازه ای زیاد است و سقف بسیاری از اتاق ها ریزش کرده است.
افزایش آسیب پذیری خانه تاریخی
وی مجددا هشدار می دهد: با توجه به فرارسیدن فصل سرما و ریزش نزولات جوی، آسیب پذیری این خانه تاریخی بیشتر شده و نیازمند توجه و رسیدگی فوری است تا مبادا به دلیل استحکام کمی که دارد به ورطه نابودی و ویرانی برسد.
ویژگی های معماری خانه قلمبر ۲
این عضو انجمن دز پارس در خصوص ویژگی های شاخص معماری خانه قلمبر ۲ ادامه می دهد: این بنا در یک طبقه و به صورت حیات مرکزی است و فضاهای مسکونی و خدماتی پیرامون حیاط قرار گرفته اند.
این بنای یک طبقه ای بر روی شبستان های متعدد و زیبایی ساخته شده و تمامی نماهای داخلی آن با نقوش زیبا و بی نظیر آجری تزئین شده است.
مورث نوری، یکی از ویژگی های منحصر به فرد این خانه تاریخی را شوادانی زیبا و نسبتا وسیع عنوان می کند که به صورت دست کند در دل زمین قرار گرفته و به شوادان خانه های اطراف راه دارد.
وی بیان می کند: این خانه باشکوه همچنین دارای یک دالان ورودی از جبهه غربی و یک هشتی زیبا در جبهه جنوب شرقی است.
مورث نوری در ادامه می گوید: محله میاندره با وجود برخورداری از این بنای باشکوه و مجموعه‌های تاریخی که برخی از آنها نظیر مسجد میاندره، خانه سوزنگر و نخل کلبی خان مرمت شده‌اند و با وجود ظرفیت‌هایی که نیازمند توجه و احیا هستند می‌تواند به یک محله نمونه گردشگری در بافت تاریخی شهر دزفول تبدیل شود.
وی تاکید می کند: انجام این مهم قطعا می تواند عامل مهمی در رونق چرخ صنعت گردشگری استان کهن و با تمدن غنی خوزستان شود.
مورث نوری در پایان یادآور می شود: انجمن دز پارس سالهاست از طریق رسانه ها و فضاهای مجازی از جمله خبرگزاری ها، وبلاگ و سایت ها، نرم افزارهای واتس اپ، کانال های تلگرام واینستاگرام اقدامات زیادی از جمله معرفی آثار تاریخی و فرهنگی شهرستان، ارائه پیشنهادات و تشکیل کمپین هایی برای حفظ و نگهداری از آنها انجام می دهد که مورد استقبال جمعیت بسیار زیادی از شهروندان قرار گرفته که در این میان توجه بسیاری نیز به خانه های تاریخی بافت کهن دزفول شده است.
تبدیل خانه قلمبر ۲ به یک اقامتگاه سنتی
به گزارش دز ان ان، با توجه به موقعیت ویژه‌ای که خانه تاریخی قلمبر۲ دارد و مساحت آن که بالغ بر۴۰۰ متر مربع است این بنا، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به اقامتگاهی سنتی در دل بافت تاریخی دارد.
از طرف دیگر نیز، نزدیکی این بنا به خیابان امام خمینی به عنوان یکی از شریان های اصلی شهر و از طرف دیگر قرار گرفتن در دل بافت و دارا بودن مغازه‌های سنتی و هم‌جواری با بناهای ارزشمند تاریخی، این بنا را به یک فرصت سرمایه گذاری گردشگری ـ تاریخی تبدیل کرده است.
متأسفانه وضعیت تأثر برانگیز میراث تاریخی و فرهنگی شهرستان دزفول قطعا نشان دهنده کم مهری های میراث فرهنگی استان به بافت تاریخی دزفول است، در صورتی که اگر هر شهر دیگری همانند دزفول از این همه آثار تاریخی ثبت ملی شده با چنین قدمت و ظرفیت هایی برخوردار بود برای حفاظت از بافت آن یک بودجه اختصاصی در نظر گرفته می شد چرا که بازخورد مثبت رسیدگی به این بناها نه تنها عاید شهر بلکه نصیب تمام استان نیز خواهد شد و تمام استان را به یک الگو و منطقه گردشگر پذیر تبدیل خواهد کرد که این امر با ورود سرمایه های فراوان در زمینه های مختلف رابطه مستقیمی خواهد داشت اما متاسفانه بافت تاریخی دزفول از چنین شانسی بهره نبرده است.
به هر حال امید است در آینده نزدیک شاهد توجهات بیشتر به ظرفیت های تاریخی و گردشگری دزفول از سوی متولیان امر باشیم موضوعی که قطعا فواید زیاد آن به ویژه در بحث سرمایه گذاری و جذب گردشگر و به طبع اجرای پروژه های پرسود و اشتغالزا، نه تنها در دزفول بلکه عاید تمام استان خواهد شد.
گزارش از: رویا رجبی
